Zin of onzin van jongeren in de eredienst

Vraag aan jongeren wat ze van de kerk vinden, en ze zullen beginnen over de kerkdienst. Hun beeld van de kerk, gaat allereerst over de dienst. Wat er op zondag gebeurt is dus bepalend voor hen.

Jongeren stappen zondags een wereld in waar ze vaak liederen zingen uit een andere tijd met verouderd taalgebruik. Er is geen contact met de mensen onderling, alleen eenzijdige communicatie vanuit de voorganger. De preken zijn vaak lang en moeilijk te volgen en heeft voor jongeren weinig raakvlakken met wat ze maandag tot zaterdag meemaken. Er ontbreken visuele middelen en sociale media. Stuk voor stuk elementen die jongeren in hun gewone leven constant gebruiken. En dus wordt het kiezen: of in alle eerlijkheid tegen jongeren zeggen dat de diensten niet voor hen zijn – of je diensten gaan aanpakken en tegen het licht gaan houden.

Kerkdiensten die een one man show zijn, vol kerktaal, preken van 20  minuten en weinig mogelijkheid tot interactie, inzet van talenten of visuele middelen, zullen de aansluiting met jongeren verliezen. (naar Marijn Dekker)

 

Wat willen jonge mensen

Uit recent onderzoek is gebleken dat de link naar het “samen” en het zoeken naar zingeving in het dagdagelijkse leven nog steeds hoofdzaken zijn in wat de jeugd verwacht van het geloof, van naar de kerk gaan. De onderzoeker gaf 6 stellingen mee:

–        We zijn op zoek naar relevantie voor ons dagelijks leven, naar wijsheid, naar concrete inspiratie; Volwassenen moeten uitgedaagd worden om het gesprek aan te gaan om over God te spreken, zij mogen voorganger zijn.
Maar ook aansluiten bij de leefwereld van nu, bij de zorgen van nu.

–        Blijf ons uitdagen: we zijn toe aan vernieuwing, confrontatie;

–        We zijn op zoek naar mystiek, naar manieren om God te ervaren;

–        Gebruik verschillende vormen, vb. Biercafé;

–        Wees eerlijk, wees doorleefd: niet de Waarheid maar jouw waarheid over God, wat leer jij van hem. Walk your talk. Jongeren zijn daar erg gevoelig voor.

Jongeren willen niet apart behandeld worden. Laat ze daarom gewoon meedoen in de kerkdienst: als lector, bij de collecte, overvraag ze niet, maar negeer ze ook niet.
Overigens: dat er weerzin en kritiek is over de eredienst, is niet alleen iets van jongeren. Ook onder dertigers en veertigers (en evengoed ook onder senioren) leeft het en blijft men weg (dat laat ook zien dat dit alles niet een specifiek jongerenthema is – het leeft breder). Hierdoor is er rondom de diensten een spanning ontstaan.

Jongeren serieus nemen betekent ook niet, dat alles radicaal anders moet: zij zoeken naar een balans: ‘wij willen meegaan in de dingen die jullie doen, maar geef je dan ook ruimte aan ons?’

 

Jongeren, de preek en de dienst.

Van de 56 praktische tips die uit onderzoek kwamen halen we de volgende grote items eruit.
“De belangrijkste aanbeveling is eigenlijk hetzelfde zoek contact. Verzamel eens tien onderwerpen die jongeren belangrijk vinden, of nodig de predikant eens uit om samen een preek voor te bereiden. Aandacht voor de preek zit soms ook gewoon in hele praktische dingen. Aantekeningen maken bijvoorbeeld, zodat je beter geconcentreerd blijft. Of koffie drinken vóór de dienst in plaats van erna, en zorgen voor voldoende frisse lucht in de kerk.”

  1. Preken doen we met elkaar

Preken is een samenspel tussen predikant, hoorder en Woord. Jongeren willen en kunnen beter luisteren naar een predikant die ze kennen en die zich wil laten kennen. Dit helpt hen om open te staan voor het Woord. Werk dus aan een goede relatie tussen jongeren en predikant.

  1. Preken is meer dan een praatje

Jongeren geven aan dat voor hen de preek iets anders is dan een presentatie. Ze verlangen dat de preek iets uitwerkt voor hun geloof. Als predikant ben je een verwijzer naar Jezus: het Woord bij uitstek. Benoem het heilige van de preek!

  1. Dit is boeiend!

Ontvankelijkheid is een eerste vereiste, wil het Woord overkomen via de preek. Als je jongeren wilt meenemen in de preek, dan zijn een heldere structuur en boodschap cruciaal. Jongeren noemen dit het meest als voorwaarde om betrokken te raken bij de preek.

  1. Het gaat over mij!

Identificatie is belangrijk als het om jongeren en de preek gaat. Deze is tweeledig: de jongeren

herkennen zich in tekst, thema en voorbeelden én jongeren kennen de predikant of leren hem/haar

kennen door de preek.

  1. Hier kan ik wat mee

Een goed verhaal is mooi, maar kun jer er ook wat mee? Jongeren zoeken naar toepasbaarheid van de preek. Woorden die betekenis kunnen krijgen in het dagelijks leven. Hoe je daar vorm aan kunt geven?

Dit alles roept de vraag op, of dit enkel voor jongeren geldt, of geldt dit ook voor jong en oud? Daarom komen we met de verantwoordelijke voor het jeugdwerk, graag langs in uw gemeente om met deze tips samen met gemeenteleden en de kerkenraad de dienst voor te bereiden, met de bedoeling dat iedereen – jong en oud – zich aangesproken weet.

 

 

De stem van Palestijnse christenen

In 2013 verscheen het Kairos document. In het Kairos Document horen we voor het eerst de stem van Christenen in het centrale conflict in het Midden Oosten, die lijden onder de bezetting en die ons aanspreken als zusters en broeders. Het is een ander discours dan dat we gewoonlijk via de media ontvangen. De Palestijnse christenen getuigen van het leed dat de bezetting veroorzaakt, maar spreken ook vol geloof, hoop en liefde.

De VPKB schreef hierop een brief naar de broeders en zusters in Palestina  en gaf ook een brochure voor de gemeenten uit als gespreksmateriaal. Om de aandacht te blijven vestigen op deze toch vaak vergeten groep, zorgt de werkgroep KidS jaarlijks voor liturgisch materiaal rond de vredesweek.

Laten we hen niet vergeten.

Jongeren en de preek

Jongeren en de preek, niet de gemakkelijkste combinatie. Hoe zorg je als predikant dat jongeren zich betrokken weten bij de preek? Die vraag staat centraal in het onderzoek dat in Nederland werd gedaan. U kunt het onderzoek met 56 praktische tips raadplegen. Hier alvast een aantal “preken zonder toga, meer uit het hoofd preken, en als predikant dichter bij de gemeente gaan staan. En als best practice jongeren zelf betrekken in de preek.”
Op maandag 13 mei, is er in IJsselmuiden een studiebijeenkomst. De bijeenkomst is bedoeld voor predikanten in de breedte van de Protestantse Kerk en wordt georganiseerd door Jong Protestant (JOP), in samenwerking met de HGJB en de IZB.

Voor wie IJsselmuiden te ver is, met de verantwoordelijke voor het jeugdwerk, komen we graag langs in uw gemeente om met deze tips samen met gemeenteleden en de kerkenraad de dienst voor te bereiden, met de bedoeling dat iedereen – jong en oud – zich aangesproken weet.

 

Vergaderen is verzamelen

Tijdens de avonden voor kerkenraadsleden braken we een lans om ook inhoudelijke gesprekken te voeren dat kan bijvoorbeeld gaan over ‘hoe te vergaderen’.
Met de volgende vier onderwerpen kan er een gesprek op gang komen over het waarom van vergaderen, over het werken als team en de eigen inbreng, over het openen en sluiten van de vergadering en over macht en wijsheid.
In de bijdragen maken we dankbaar gebruik van een serie verschenen in het Ouderlingen Blad en geschreven door Prof. Jaap de Lange -In-vergadering-bijeen. U kunt deze serie op vraag ontvangen.

Voor de Vlaamse context pasten we een aantal artikelen aan, zodat deze kunnen dienen als opening van een vergadering. Met dank ook aan de kerkenraad van Gent-Rabot om als proeftuin te fungeren.

U kunt ook altijd de vormingsverantwoordelijke uitnodigen om een vorming rond vergaderen te verzorgen.

Tips om vrijwilligers te vinden en te houden

Als vrijwilliger heb je vaak verschillende motieven die je groepsgewijs zou kunnen weergeven als: de sociaal veranderaar, de buitenbloeier, de binnenbloeier en de passant. Deze motieven zijn niet hiërarchisch gerangschikt. De betekenis die je geeft aan je vrijwillige inzet kan variëren doorheen je levensloop.  Het één is niet beter dan het ander. Je kunt ook engagementen opnemen vanuit verschillende motieven. Het éne werk doe je met andere motieven dan het andere werk. Wat uiteindelijk het vrijwilligerswerk is gaan betekenen kan heel anders uitpakken dan waarmee het begonnen is.

Het loont de moeite om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Hiervoor is er een handleiding. Uiteraard loont het de moeite om rekening te houden met ieders motivatie.

Tips om vrijwilligers te houden

1. Organiseer halfuurs-gesprekken. Nodig als kerkenraad eens de kindernevendienst, liturgie groep, schoonmakers, organisten,  of andere vrijwilligers uit of sluit bij hen aan als zij vergaderen.
Vraag wat u voor hen kunt betekenen. Zo kunnen ook problemen snel worden opgelost.

2. Zorg voor een aanspreekpunt voor nieuwkomers. Kunnen beginnende ouderlingen of andere vrijwilligers ergens terecht? Een mentor of maatje kan ervoor zorgen dat een nieuwkomer zich er niet alleen voor voelt staan.

3. Blijf belangstellend: Een vrijwilliger die iedere maand in de kerk achter de tafel voor Amnesty
International stond, zei: ‘Iedere keer is er belangstelling vanuit de kerkenraad en de predikant.
Ik word gezien. Dan houd je het wel vol!’

4. Organiseer een maaltijd en bied daarna een programma met inhoud. Het is een vorm van waardering én vrijwilligers leren elkaar beter kennen.

 

Hoe kun je zorgen voor diversiteit onder je vrijwilligers:

Type activiteit: laagdrempelig en toegankelijk
o Organiseren van leuke activiteiten: zorg voor eten, drank en muziek. Eten trekt aan. Speel in op de intrinsieke motivatie van de mensen.
o Richt uw activiteiten ook op kinderen: kinderen komen meer dan ouderen in contact met de diversiteit in hun omgeving. Via de kinderen kan je eventueel ook de ouders bereiken.

  • Ga een partnerschap aan met een andere vereniging en organiseer samen activiteiten. Laat je maandelijkse vergadering doorgaan in een lokaal van een andere vereniging, waarbij vooraf/achteraf deze vereniging kort hun werking voorstelt.
  • Laat taal geen struikelblok zijn. Organiseer activiteiten waarbij taal geen barrière is. Bijvoorbeeld: samen sporten, eten, dansen, … ook hier is het type activiteit belangrijk om elkaar beter te begrijpen.

Jongeren

Jongeren zijn vaak bereid om mee te werken. Je kunt daarbij inspelen op de volgende motieven.

1. Pleziergerichte motieven: voor jongeren erg belangrijk, het moet leuk zijn
2. Carrièregerichte motieven: werkervaring opdoen
3. Normatieve motieven: normen en waarden uitdragen, ontdekken
4. Sociale motieven: vrienden maken
5. Leermotieven: kennis en vaardigheden vergroten
6. Kwaliteitsmotieven: persoonlijke groei en levenskwalitei

Secularisatie en maatschappelijke veranderingen

Als we spreken over eigentijds-kerkzijn dan moeten we ook spreken over secularisatie. Dit fenomeen is niet zo eenduidig als het lijkt.

Zo kan niet zomaar gesteld worden dat het geloven en religie afnemen. Er zijn ook andere tendensen waarneembaar.

Hier enkele verwijzingen naar studies op dit gebied.
1. Een studie in de skandinavische landen, waarbij er ook data zijn voor West-Europa.
2. Aan de KUleuven wordt er ook onderzoek gedaan naar secularisatie en geloven. Dit onderzoek is jammer genoeg vaak op Nederland gericht. Des al niet te min een aantal interessante artikelen.

3. Maatschappelijke veranderingen.

Het sociaal cultureel werk heeft in zes items die maatschappelijke tendensen samengevat. In deze brochure vindt een samenvatting met een zevende luik namelijk de veranderende Rooms-katholiek context. Telkens met een afsluitend kopje waar elke gemeente zelf het antwoord op mag bedenken: welke betekenis heeft dit voor ons, hier en nu. De vragen zijn slechts voorzetten. Door het gesprek hierover te voeren, kunnen andere elementen naar boven komen.

Levend Ganzenbord – God in het spel

In de werkgroep “Anders vieren” van de Maranathakerk en Bergkerk in Den Haag dachten mensen na over  hoe alternatieve levendige en zorgvuldige kerkdiensten eruit zouden kunnen zien. Dat begon met de analyse van de huidige vieringen. Velen vonden dat die wat verrassender, speelser zouden mogen en minder een-dimensioneel. Dat dus niet altijd maar (min of meer) één iemand praat en de rest luistert: meer interactie, graag, meer de gemeente aan het woord laten, meer leren van de concrete (geloofs)ervaring van de andere “leek”, niet alleen van de “professionals”!
Dit mondde uit om een dienst te vieren door hem te spelen. Zij wilden dus heel de liturgie als spel ontwerpen of tenminste in een spel intrigeren. Zo kunnen mensen op een speelse manier met elkaar in gesprek brengen – en daarbij “God in het spel” brengen.
Enkele leden van de groep gingen met het ontwerpen van het spel aan de slag. Een soort Ganzenbord met vele, verschillende vragen was het resultaat.

Het vormingswerk nam contact op met de makers en hieronder vindt u al het materiaal dat u nodig hebt, om hier ook mee aan de slag te gaan. Graag dus bij gebruik de bron vermelden. “Werkgroep Anders Vieren van de Protestantse Wijkgemeente Den Haag – West / ds Martine Nijveld & ds Axel Wicke”

1. Uitleg

2. Bouwstenen

3. Opzet

4. Liturgiekaarten

Labo vzw

LABO vzw gelooft in de kracht van burgers om de wereld kritisch in vraag te stellen en van onderop te werken aan sociale verandering. Een sterke civiele samenleving houdt in dat burgers georganiseerd zijn en tools ontwikkelen die dienen als hefboom voor verandering. LABO vzw biedt ruimte aan burgers om dat potentieel te verdiepen en samen sociale bewegingen uit te bouwen en te versterken.

Zij versterken het draagvlak voor sociale verandering door in te zetten op:

  1. emancipatoir vormingswerk
  2. het stimuleren van sociale actie
  3. verbinden en versterken van burgers en (actie)groepen.

Motief vzw

Dicht
 bij
 de
 maatschappelijke
 actualiteit
 wil
 Motief
 een
 interessant,
 uitdagend
 en
 inspirerend
 aanbod
 van
 leerhuizen,
 vormingsweekends,
 studiedagen, 
documentatie,
 werkvormen 
en 
advies… 
aanbieden 
aan 
een 
breed 
publiek:
 gelovig 
of
 atheïst, 
hindoe, 
moslim 
of 
christen, 
van 
Vlaamse 
of 
van 
andere 
origine, 
hooggeschoold 
of 
met 
beperkte 
scholing…
 Ieder
 die
 meer
 inzicht
 wil
 krijgen
 in
 de
 functie,
 de
 rol
 en
 de
 betekenis
 van
 levensbeschouwing
 (en
 hun
 bronnen),
 in
 onze
 interculturele
 en
 interlevensbeschouwelijke
 samenleving, 
kan 
zijn/haar 
gading 
vinden 
in 
ons 
aanbod.