Online diensten mogelijkheden en perspectieven

Liturgie   /

Online vieringen zijn tijdens de Coronacrisis volop ingezet.  Sommige mensen haken af, anderen sluiten juist aan.

Wie als producent van online kerkdiensten wil weten hoe je deze kunt verbeteren, haalt wellicht inspiratie uit het e-book ‘Ervaringen met online kerkdiensten‘.

In deze uitgave van Eric van den Berg zijn de ervaringen en adviezen verzameld van meer dan 550 vrijwilligers, predikanten  en katholieke geestelijken over:
– het organiseren van online diensten
– beeld en geluid
– cameravoering
– de inhoud en de lengte van de liturgie
– praktische tips voor kindervieringen
– vloggen in de kerk

De online diensten doen ons stil staan bij wat we missen, wat we niet kunnen doen. Ze bieden echter ook mogelijkheden om over de “gewone” liturgie na te denken. Tijdens een webinar van de Universiteit van Tilburg werden een aantal items genoemd die helpen bij deze reflectie. In hoeverre werkt een online dienst versterkend, zorgt ze voor verbinding, wordt er geëxperimenteerd? Maar ook hoe krijgt lichamelijkheid een plaats, participatie en heiligheid?
De termen versterken, verbinden en experimenteren komen van Tim Hutching. Hij onderzocht  online diensten over de afgelopen 25 jaar.

amplification – versterken: de online vieringen zijn geen vervanging maar werken aansluitend en kunnen ook versterkend werken. Bijv je bereikt mensen die je anders niet bereikt. Maar  versterkten online viering niet juist de behoefte aan een huisliturgie.
connexion – verbinding: ook onlinevieringen zorgen voor verbinding. Je hebt hier niet uitsluitend fysieke aanwezigheid voor nodig: liken, tweeten zijn vormen van participatie die zorgen voor verbinden. Internet zorgt ook dat verschillende netwerken met elkaar verbonden kunnen worden. Zelfs als je er tegen verzet kun je alleen maar vaststellen dat het gebeurt en dat mensen hier ook iets aan beleven.
experimentation – er ontstaan nieuwe rituelen, mensen gaan bijv een thuisaltaartje maken –  (laptop met kaarsje ernaast en Bijbel).

Deze bovenstaande begrippen kun je verbinden met de drie kernwoorden van liturgie  :

– lichamelijkheid: de online diensten doen ons stil staan bij het lichamelijk karakter van de liturgie. Zelfs bij online vieringen blijft er een lichaam aanwezig door de voorganger en kan hierdoor verbinding ontstaan.
–participatie: in de katholieke kerk spreekt men nu over het gevaar van media klerikalisme. Slechts één persoon die leest en handelt. Een minimale vorm van participatie is dat de voorganger de kijkers uitnodigt om mee te bidden, te zingen, te lezen, te knielen. Binnen de protestantse traditie ziet men eerder dat kerkleden aan de dienst mee participeren.
Zoomdiensten geven meer interactie. Er werd in deze uitleg niet nadrukkelijk gesproken over vooraf opgenomen kerkdiensten.
–heiligheid:  In elk geval geven de online vieringen de kans om onderdelen van de liturgie die onderbelicht bijvoorbeeld stilte, aankleding  opnieuw te bekijken en mogelijk meer aandacht te geven – experimenteren dus.

 

 

 

 

 

 

 

Uw meditatie verspreiden via sociale media

Liturgie / Sociale media   / /

Online diensten

Er wordt intussen heel wat geëxperimenteerd met online meditaties.
Voor wie nog aan het zoeken is, hier vindt u één van de mogelijkheden. Het is gemakkelijker dan u denkt.

Via uw smartphone kunt vaak een geluidsopname maken, of via uw laptop een video maken. (App geluidsrecoder of voicerecorder).

De geluidsopname kunt u al omzetten via Photos een app die u op uw computer vindt.

OBS  is een opensource programma voor livestreaming maar ook om een filmpje op te nemen.

Filmora   is een programma waarbij u een mp3 over kunt zetten in mp4 die u kunt uploaden bijv op youtube.

Een andere handige en gebruiksvriendelijke tool is  Movavi eveneens een gratis programma waar u de verschillende bestanden en afbeeldingen kunt rangschikken tot een video die u weer onlinekunt zetten.

Youtube geeft u de mogelijkheid om uw bestanden gemakkelijk te uploaden. U kunt deze openbaar zetten maar ook zo dat alleen diegene met een link de opname kunnen zien. Via het samenstellen van een playlist, kunt u de dienst in verschillende video’s samenstellen. Dat geeft de kijker/hoorder de gelegenheid om te kiezen.

Tips om de geluidskwaliteit en dergelijke te verbeteren vindt u hier. Met dank aan Luc Hommers om deze samen te stellen en te delen.

Heeft u vragen, we helpen u graag verder of verwijzen u door naar collega’s die meer ervaring hebben.

Er is een e-boek beschikbaar met alle verdere noodzakelijke info.

 

 

Aandacht voor de vrijwilliger

De gemeente   /

In de kerk gaat, gaat er veel aandacht uit naar de bijzondere ambten van predikant en kerkenraadsleden. weinig aandacht is voor de roeping van het “gewone” gemeente lid als een vergeten ambt. We denken dan vaak in de eerste plaats aan de taken die ze opnemen in de gemeente. Toch voelen gemeenteleden zich niet enkel geroepen in de Kerk maar juist in de wereld in hun job maar ook in het vrijwilligerswerk dat in de wereld gedaan wordt. Dat is hun speciale positie.  In tegenstelling tot verkerkelijkte gemeenteleden (kerkelijke beroepskrachten) zijn zij door hun vaak dagdagelijkse praktijken en beroepen in dialoog met de wereld.

In Vlaanderen wordt het vrijwilligerswerk in de kijker gezet tijdens de week van het vrijwilliger (29/02/2020 – 08/03/2020). Al kerken kunnen we het vrijwillige engagement in de kerk en in de wereld van de kerkgangers een gezicht geven en onze dank hiervoor uitspreken.

Als VPKB willen  een eigen invulling geven aan deze week. 
Zo zal elke gemeente iets ontvangen om vrijwilligers te bedanken en doen dit op de roepingenzondag. We bieden enige liturgische suggesties aan.
U kunt in de eigen gemeente een gespreksavond organiseren rond engagementen. Het loont misschien eveneens de moeite om eens stil te staan bij de motieven achter het vrijwilligerswerk. U kunt dit doen alleen maar ook als groepsactiviteit waarbij u werkt met een levenslijn.

Een geschenkje

Wilt u zelf ook een geschenkje verzorgen. Denk dan bijvoorbeeld aan een klein zout potje met een tekst als “jij bent het zout”. Hier vindt u enkele adressen waar u deze kleine potjes kunt bestellen. De foto gemaakt in de VPKB Ieper.

voorbeeld 1. 0,52 €  prijs per stuk (excl btw), zonder zout en sticker.

voorbeeld 2  0,50 € prijs per stuk (incl btw), met zout zonder sticker.

voorbeeld 3  060 € prijs per stuk (incl btw), zonder zout met Duitstalige sticker.

 

Een ander mogelijkheid is een kaartje  van groei papier.
Hier ziet een voorbeeld dat u kunt downloaden.

 

 

 

 

De week van de vrijwilliger  staat vol met andere ideeën om vrijwilligers te bedanken.  Zij bieden ook een studiedag aan. Vorig jaar ging het rond  rond het vergroten van de diversiteit onder vrijwilligers.

En uiteraard zijn we benieuwd hoe u uw vrijwilligers waardeert.

 

 

Werkplaats voor liturgie -Materiaal “Welkom aan Tafel”

Liturgie   / /

Deze studiedag stond in het teken van maaltijdvieringen. Vieringen waarbij een ‘gewone’ maaltijd onderdeel uitmaakt van de liturgie.
In de VPKB zijn er al verschillende experimenten waarbij de maaltijd op verschillende wijze wordt ingezet:
Zo kun je de maaltijd als afsluiting houden (Hasselt). Je kunt ook een liturgisch element in een maaltijd aanbrengen (Antwerpen-Zuid) of  de liturgie integreren in de maaltijd (Aalst) , de elementen van de sedermaaltijd verwerken als maaltijdviering  (gevangenis Gent)

 

De maaltijd werkt immers verbindend, het deelt iets mee,  als teken van samenzijn in Gods naam.
De uitdaging zit er vaak in om zinvolle gesprekken op gang te brengen.

materiaal van de dag om zelf aan de slag te gaan
artikelen over maaltijdvieringen.
  • Rond de Tafel, Maaltijd vieren in liturgische contexten, Berne 2018
  • Peter Korver, De maaltijd die verbindt, Arminiusreeks 4, 2018, hier online
  • Doorways to the Sacred, Developing Sacramentality in Fresh Expressions of Church, Norwich 2017
  • Sara Miles, Take This Bread, Norwich 2012
  • Artikelen van Bert Dicou over maaltijden en de Maaltijd, online op www.bertdicou.com
Inspirerende voorbeelden van maaltijdvieringen  buiten de VPKB:
De verschillende lezingen van de dag kunt u hier beluisteren

0:00 Bert Dicou over ‘The welcome table’ 7:23 Bert Dicou over De Maaltijdsviering .’ 35:08 Simon Drost over ‘De tafel en diaconie’

Energie en Klimaat – twee bijdragen voor reflectie

Klimaat - Schepping   / /

Vrijwel iedereen is het er over eens dat België zo snel en zo veel  mogelijk hernieuwbare elektriciteit moet opwekken uit windmolens en fotovoltaïsche zonnepanelen. Als de wind niet waait en de zon niet schijnt, is er echter nog steeds een basisvoorziening aan stroom nodig. De grote vraag is: moet deze afkomstig zijn van kernreactoren, energieopslag, van de buurlanden of van gasturbines?

Binnen de Werkgroep KidS leidde deze vraag tot een debat over  welke energiemix in ons land wenselijk en haalbaar is. Dr. Frederick Marcus, lid van de werkgroep, bood aan om deze brochure over het Belgische energiebeleid te schrijven. DEEL 1 geeft een overzicht van de belangrijkste beperkingen en voorgestelde acties, terwijl DEEL 2 meer gedetailleerd ingaat op een aantal van de vraagstukken waarvoor we ons geplaatst zien. Er is tevens een handzame flyer gemaakt waarin op een toegankelijke wijze de discussie wordt uitgelegd (kopiëren pdf in een boekvorm van a5). Er zijn ook Franstalige exemplaren beschikbaar.

We hopen dat dit alles bijdraagt tot een doordachte reflectie over de dilemma’s en compromissen waarmee we geconfronteerd worden wanneer we als burgers van dit land na willen denken over  een Belgisch energiebeleid, dat tegelijkertijd economisch levensvatbaar, technologisch haalbaar, ecologisch duurzaam en sociaal rechtvaardig is, nu en in de komende jaren.

Vraagstukken in verband met de klimaatverandering en de goede zorg voor Gods schepping staan al lang op de agenda van de Werkgroep Kerk in de Samenleving (KidS) van de Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB). Elk jaar wordt er een liturgische handreiking gemaakt voor de Scheppingszondag (de eerste zondag van september). Er werden voorstellen gedaan aan lokale kerken om hun ecologische voetafdruk te verkleinen met behulp van een “Checklist”. De werkgroep KidS werkt hierbij nauw samen met EcoKerk. (website: www.ecokerk.be)

Nadenken over het ambt

Ambt   / /

Binnen de Verenigde Protestantse Kerk in België komt er opnieuw een denkproces op gang over het ambt. Niet alleen vanwege de pioniersplekken maar ook omwille van de lekenpredikers.
Om u  ook de gelegenheid te geven om mee te denken, geven we hier lezenswaardig materiaal.
We delen hier artikelen, thesissen van binnen en buiten de VPKB, dat bespaart u in elk geval opzoekwerk.
U kunt de documenten ook opvragen via wetransfer. Stuur dan een berichtje.

Als het gaat om pionieren:

1. Een frisse wind door de kerk? Een fundamenteel en praktisch-ecclesiologisch onderzoek naar fresh expressions of churchin Engeland als mogelijke inspiratiebron voor de kerk in Vlaanderen – Liesbeth PULINCKX

2. EEN ‘MISSION (IM)POSSIBLE’ VOOR DE KERK Uitdagingen voor de rooms-katholieke kerk in Vlaanderen vanuit hedendaagse missionaire inzichten  – Liesbeth Pulinckx

3. Mission shaped Church

4. Een samenvattend document  van deze drie bovenstaande pdf’s in het Nederlands

5. Van onderen! Op zoek naar een ambtstheologie van voor een priesterschap van gelovigen

6. ‘Basis en ambt. Over de ambtsvraag in de Verenigde Protestantse Kerk in België’, in: Michsjol, – in verband met theologie, 3 (2001), 52-66.

7. Niet om te heersen over uw geloof, maar om bij te dragen aan uw vreugde – Margriet Gosker

Binnenkort vindt u hier info over de ‘lekenprediker’.

Bestaat er een gen voor geluk? – boeken en films over genetische modificatie

Kerk en Maatschappij   / / /

De werkgroep Kerk in de Samenleving zal het komende jaar Genetische Modificatie bespreekbaar willen maken in de gemeenten. Boeken en films zijn een toffe manier om hiermee een begin te maken omdat ze je vaak laten stilstaan bij de vragen van het leven.
Hieronder vindt u een aantal suggesties om al lezend en kijkend na te denken over het thema ‘Genetische modificatie’. Een aantal vragen kunt u zich al lezend stellen:

  • Wat is de boodschap van het boek over genetische modificatie?
  • Bij een non-fictie boek: Heeft het boek meer inzicht gegeven in genetische manipulatie?
  • Bij een fictieboek: Welke existentiële/levensvraag stelt het boek aan de wetenschap?
  • Vindt u dat anderen het boek moeten lezen om zo na te denken over de impact van genetische modificatie?
  1. Het gen; een intieme geschiedenis  – Siddharta Mukherjee (literaire non-fictie)

Siddhartha Mukherjee onderzoekt aan de hand van zijn eigen familiegeschiedenis de menselijke erfelijkheid en het effect ervan op onze levens, persoonlijkheden, keuzes en lotsbestemmingen.  In Het gen. Een intieme geschiedenis verweeft Mukherjee wetenschap en sociale historie met een persoonlijk verhaal, om een onthullende en magistrale geschiedenis te schrijven waarin een wetenschappelijke abstractie tot leven komt. Het boek is onmisbaar voor iedereen die geïnteresseerd is in de morele complexiteit van de huidige wetenschappelijke mogelijkheden om het menselijk genoom te lezen en te schrijven, en voor iedereen die zich bezorgd afvraagt wat de toekomst van de mens behelst.

  1. Gen voor geluk: een revisie –  Richard Powers (fictie)

Richard Powers combineert wetenschap en fantasie in een boek dat daadwerkelijk de vraag stelt: hoe kunnen we de wereld beter maken?

  1. Oryx en Crake/ het jaar van de vloed/Maddadam – Margareth Atwood (fictie)

Wat heeft de toekomst voor ons in petto? Met de ingang van het nieuwe millennium keek Margareth Atwood (bekend van de handmaids tale)   naar de toekomst met de ambitieuze ‘Oryx en Crake’-trilogie (Oryx and Crake (2003 – vert. Oryx en Crake), The Year of the Flood (2009 – vert. Het jaar van de vloed) en MaddAddam (2013 – vert. MaddAddam)). Daarin balanceert de wereld op de rand van de afgrond . Het tweede deel ‘Het jaar van de vloed’ biedt ook mogelijkheden om aan te sluiten bij Scheppingszondag.

4. NEXT – Michael Crichton (fictie)

In NEXT ontsluit Michael Crichton het domein van de genetica: een wereldwijde revolutie die zich ongekend snel en onbeheersbaar voltrekt. NEXT beschrijft een wereld waarin niets is wat het lijkt en waarin het onmogelijke al gebeurd is. NEXT zet waarheid en ethiek op losse schroeven. NEXT kegelt je vaste aannames omver. Provocerend en speels, duister en onheilspellend:

  1. Iedereen geniaal: humane genetica in woorden en cartoons Pascal Borry Gert Matthijs uitverkocht in het Nederlands. Het is nog wel beschikbaar in bibliotheken en in het Engels.   (non-fictie)

De auteurs van Iedereen gen…iaal brengen ons in zo gewoon mogelijke mensentaal op de hoogte van humane genetica, met voorbeelden, cartoons en anekdotes uit de dagelijkse praktijk. Ook de ethische consequenties van de nieuwste ontwikkelingen komen aan bod.

6. De maakbare mens : tussen fictie en fascinatie  Bert-Jaap Koops/Christoph Lüthy/Annemiek Nelis (non-fictie)

Een origineel en gevarieerd boek dat voor een breed publiek van geinteresseerde lezers een boeiend beeld geeft van de mogelijkheden en onmogelijkheden om de mens in de toekomst in positieve zin te veranderen.Veel biologische en medische onderwerpen komen aan de orde, zoals verlenging van de levensduur, kosmetisch plastische chirurgie, prenatale diagnostiek en medische hulpmiddelen. Maar ook verschillende juridische en ethische aspecten worden behandeld.

 Knutselen met DNA in films: fantasie of (bijna) werkelijkheid?

Film Gattaca uit 1997 101 min.

In een niet-complex verhaal ontwikkelt zich een hoogtechnologische thriller. “Er is geen gen voor de menselijke drijfveer” is het motto van Gattaca, een visie die in lome shots wordt uitgebeeld in een nabije toekomst die ondanks genetische perfectie ook een schaduwzijde heeft.

Decoding Anny Parker (2013)

Annie Parker (Morton) is geobsedeerd door kanker: haar moeder en zus zijn er aan overleden. Dokter Marie-Claire King (Hunt) is arts en doet verbeten onderzoek naar de mogelijke erfelijkheid van borstkanker en het bostkankergen. In de film wordt vooral de wilskracht in de verf gezet en de noodzaak voor wetenschappelijk onderzoek.

 

Kleuternevendienst

Liturgie   /

Een paar maanden geleden is de Rabotkerk in Gent gestart met een kleuternevendienst.
Een aantal kindjes waren te groot voor de baby-opvang en liepen soms wat verloren bij de grotere kinderen.
Een keer per maand wordt er een speciaal programma uitgewerkt.

Het werkt zo goed, dat een aantal ouders met jonge  kleine kinderen er speciaal voor komen.

Het materiaal wordt graag gedeeld. De voorbeelden zullen nog verder aangevuld worden.

Dankbaarheid

Herdenkingsdienst/ iemand missen

Schepping

Hier vindt u ook voor deze leeftijdscategorie verschillende liederen.

Missie in de Marge

Kerk en Maatschappij   /

Op 19 november ging de studiedag Missie in de Marge door.
Hier vindt u materiaal dat deze dag voedde.
1. dr. Eleonora Hof gaf een uiteenzetting van haar proefschrift: Reimagining mission in the postcolonial condition: a theology of vulnerability and vocation at the margins. (Het boek is uitverkocht maar nog wel beschikbaar bij de auteur). Zij schreef ook een artikel samen met Gerrit Noort ” ‘Bijbel’ en beperking”.  Hierin verbindt zij missiologie en dissabilty studies.

2. dr. Bert Dicou gaf een uiteenzetting over de verschillende ecclessiologische antwoorden uit de Angelsaksische wereld waar marginaliteit en kwetsbaarheid uitgangspunten zijn.

Verder:

– De inleiding van ds. Ina Koeman

–  een memo geschreven met aanbevelingen naar aanleiding van de werkgroepen.

 

Kerk en Politiek

Kerk en Politiek   /

In de kerk zitten we niet bij elkaar omdat we samen een bepaald politiek programma hebben ondertekend, maar omdat wij, in Christus, tot elkaar geroepen zijn. Toch kunnen geloof en politiek handelen niet van elkaar worden losgekoppeld. Christelijk geloof kan geen scheiding maken tussen geestelijke en materiële zaken. God is vlees geworden in Jezus om zo het dagelijks leven met ons te delen. Het “Onze Vader” dat Jezus ons geleerd heeft, gaat over zowel geestelijke als materiële zaken, zoals ons dagelijks brood en de vergeving van schulden.

Zo start de gespreksnotitie ‘Kerk en Politiek’ die samengesteld is door de werkgroep Kerk in de Samenleving in samenwerking met de commissie vorming. Een brochure die iedereen deze zou moeten lezen. Niet om een pasklaar antwoord te bieden maar wel om het gesprek hierover in onze kerk mogelijk te maken. In deze brochure vindt u een aantal gespreksvragen die het gesprek hierover kunnen voeden.
Bijvoorbeeld op een

  •  kerkenraadsvergadering als inhoudelijk deel van de vergadering. De vragen achterin de brochure zijn dan een goede leidraad.
  •  gespreksavond voor de gemeente. U kunt bijvoorbeeld Rob van Drimmelen uitnodigen. Hij heeft de brochure grotendeels geschreven en is graag bereid met de gemeenten hierover in gesprek te gaan. Neem hiervoor contact met ons op.
  • Een meer ludieke vorm is die rond concrete politieke vraagstukken als migratie en klimaat in de vorm van een Praatcafé.

Wilt u een handreiking voor een goed gesprek in de gemeente. Dan zij hier nog eens wat vuistregels voor het slagen van een goed gesprek.

  • Zorg voor een veilige situatie:Geef iedereen de gelegenheid om aan het woord te komen, maar geef ook gelegenheid om te zwijgen.
  • Laat de deelnemers spreken namens zichzelf. De zinnen beginnen met  ‘ik vind…..’ of ‘ ik voel…..’.
  • Geef het gesprek de kans om op gang te komen. Probeer als gespreksleider het voorbeeld te geven door informatief door te vragen en stimuleer ook dat de deelnemers elkaar vragen stellen.
  • Laat elkaar uitspreken en las in een verhit debat de regel in dat voor je begint te spreken, eerst even kort herhaald moet worden wat de ander heeft gezegd.
  •  Doe ook als gespreksleider mee en wees authentiek bij het antwoord geven.