Wat moeten we vrezen en wat mogen we hopen? – lezing VPKB Dendermonde door Karel Malfliet
In Laudato Si (samenvatting)– de encycliek van Paus Franciscus waarin gestreefd wordt naar een intergrale ecologie staat onder andere:
“We kunnen vandaag echter niet ontkennen dat een echte ecologische aanpak steeds evolueert naar een sociale aanpak waarbij gerechtigheid deel moet uitmaken van het debat over milieu, om zowel de schreeuw van de aarde als die van de arme te horen.”
Dat deze sociale gerechtigheid op de achtergrond dreigt te raken binnen het Europese beleid blijkt uit het gegeven dat de mensenrechten naar de preambule zijn verbannen in het akkoord van Parijs: armoedebestrijding, rechten van inheemse volkeren, recht op participatie van de samenleving, gendergelijkheid en empowerment vrouwen, voedselzekerheid, rechtvaardige transitie en waardig werk, intergenerationele rechtvaardigheid, integriteit van de ecosystemen. (zie ook Europa en haar waarden)
En dan de opwarming van de aarde en de perspectieven.
Het is duidelijk veel tijd hebben we niet meer voor het klimaatwijziging onomkeerbaar zijn, hooguit 10 jaar. De wetenschap is duidelijk. Het IPCC rapport , te vinden op de website van de federale overheid zegt 1,5 °C is nog mogelijk, maar dan zijn wel “snel verregaande en ongeziene veranderingen” nodig:
– Wereldwijd de uitstoot tegen 2030 halveren
– Wereldwijd nul uitstoot tegen 2050
Er gebeuren rampzalige gevolgen als de aarde 2 graden warmer wordt. Nu al zijn er 400.000 klimaatdoden per jaar (direct en indirect). De slachtoffers bevinden zich echter ver van ons bed.
Toch wil Karel Malfliet hoopvol blijven. Het is nog niet te laat en met een gezamenlijke inspanning kunnen we een halt toeroepen. Wetenschappers hebben hiervoor vier scenario’s uitgeschreven. Een daarvan is het uit de lucht halen en stockeren van co2. Dit staat echter lang niet op punt en brengt veel risico’s mee.
En wat met Europa en het Vlaams beleid. Twee slides spraken hierover boekdelen: er wordt gewoon weg te weinig gedaan.
De linker kolom, in de foto van de Bond berter leefmilieu, toont de uitstoot in gebouwen, landbouw, kmo’s en afval (non-ets). Zoals de 4% laat zien, moet hiermee in Vlaanderen nog begonnen worden. Ook het energieverbruik haalt nog lang niet de Europese doelstellingen. De doelstellingen van Europa laten dan bovendien zien dat het huidig Europees beleid in 2050 bij lange na niet op de vereiste 0% uitkomt. Men rekent veeleer op de wetenschap dat zij de oplossing op een presenteer blaadje zullen aandragen.
Het verhaal liet zien dat het idee van ieder zijn eigen steentje bijdragen geen oplossing biedt. Intussen is het punt bereikt dat er structurele veranderingen, wereldwijd moeten plaatsvinden en uiteraard kunt u daar uw eigen steentje toe bijdragen. Bovendien zouden we in plaats van bang te zijn dat we door de structurele maatregelen veel gaan verliezen (bijv onze goedkope vliegreizen) misschien ook veel gaan winnen: gezondere leefomgeving, minder tijd in de file doorbrengen, gezondere werkomstandigheden,….. Je merkt bijvoorbeeld dat een plaatselijk klimaatbeleid zoals in Gent wel degelijk direct invloed heeft op de luchtkwaliteit.
Overigens kun je ook als kerk inzetten. Elke gemeenschap een klimaatplan biedt hiertoe goede handvatten. Voor liturgie suggesties en Bijbelstudie verwijzen we naar een lied en gebed.
Karel Malfliet, van opleiding industrieel ingenieur landbouw en tropische landbouw en dus wetenschappelijk geschoold genoeg om met kennis van zaken te spreken. Hij is ook het gezicht van Ecokerk, bracht op indrukwekkende wijze de vragen over het klimaat in beeld.
Ecokerk is in 2005 door de bisschoppen in het leven geroepen. ECOkerk maakt deel uit van de commissie Rechtvaardigheid en Vrede en sinds de oprichting werd er nauw samengewerkt met de VPKB. Een lid van de werkgroep Kerk in de Samenleving maakt deel uit van de stuurgroep ECO-kerk.
